Page 11 - :: สมุดภาพชัยภูมิ ::
P. 11
ี
่
ั
ั
ี
่
เป็นอาณาจักรเพือนบ้านทมความสมพันธ์กบล้านช้าง แปงเมืองในพื้นท่จังหวัดชัยภูมิท่ชัดเจนมากนักในระยะน ้ ี
ี
ี
ทั้งทางการเมืองและวัฒนธรรมในเวลาต่อมา แต่ก็พอพิจารณาจากการวิเคราะห์ประวัติศาสตร์ภาพรวม
ี
ื
ใน พ.ศ. ๒๑๐๓ พระเจ้าไชยเชษฐาธิราช กษัตริย์ ของเมืองอ่นๆ ท่ใกล้เคียงได้ ดังปรากฏเหตุการณ์
ี
็
ล้านช้างได้ย้ายราชธานีจากหลวงพระบางลงมายัง ในเมืองนครราชสมา กคงจะหมายรวมถึงบ้านเมือง
ึ
ี
�
เวียงจันทน์ เป็นผลให้บ้านเมืองต่างๆ มีความสาคัญ ต่างๆ ในพื้นท่จังหวัดชัยภูมิซ่งอยู่ในขอบเขตขัณฑสีมา
ื
ี
ั
่
ู
มากข้น โดยพื้นทจังหวดชัยภมิก็เป็นส่วนหนึงของ ร่วมกันน้ด้วย อย่างไรก็ตาม เม่อพิจารณาประวัติ ต�านาน
ี
ึ
่
ี
ิ
ื
เส้นทางในการเดินทางจากเวียงจันทน์ติดต่อกับ และเร่องเล่าท่สืบต่อกันมาของคนในท้องถ่นบริเวณ
ื
ี
อาณาจักรอยุธยาทางตอนใต้ หลักฐานศิลปกรรมและ จังหวัดชัยภูมิพบว่า ข้อมูลหรือเร่องราวท่เชื่อกันว่า
�
สถาปัตยกรรมทางความเชื่อในช่วงเวลาน้ท่สาคัญ เป็นต�านานและต่อมาได้กลายมาเป็นประวัติศาสตร์
ี
ี
ื
ั
ี
ได้แก่ พระธาตุหนองสามหมื่น อ�าเภอภูเขียว พระธาตุ ท่คนในจังหวัดชัยภูมิมีความเช่อร่วมกันน้น ส่วนใหญ่
ื
่
่
ุ
ี
ั
้
ั
ิ
�
พีพวย อ�าเภอเกษตรสมบูรณ์ พระธาตุแก้งกอย อาเภอ เป็นเรองเล่าและประวตศาสตร์มขปาฐะทในบางครง
ี
ึ
คอนสาร ซึ่งเป็นพระธาตุในศิลปะล้านช้าง แสดงถึงการ ก็สอดคล้องกับเหตุการณ์โดยรวมท่เกิดข้นใน
ี
อยู่อาศัยของกลุ่มคนลาวท่ได้กลายเป็นชนกลุ่มใหญ่ พื้นท่ใกล้เคียง เช่น การมีอยู่ของอาณาจักรล้านช้าง
ี
ี
ึ
ี
ี
ของพื้นท่ชัยภูมิแล้ว และคงได้ท�าหน้าท่สอดส่องดูแล ศิลปวัฒนธรรมของคนในพื้นท่ซ่งอาจจะอิงกับชนวน
พื้นท่ รวมไปถึงทรัพยากรธรรมชาติตามนโยบายของ เหตุการณ์ความไม่สงบในช่วงล้านช้างสามอาณาจักร
ี
ึ
ี
ราชสานักล้านช้างท่เวียงจันทน์ อันเนื่องมาจากเป็น น�ามาซึ่งการเกิดชุมชนใหม่ข้นในช่วงต้นกรุงรัตนโกสินทร์
�
ี
ี
บริเวณท่เสมือนชายขอบอานาจและใกล้กับขอบเขต เมืองในพื้นท่จังหวัดชัยภูมิท่น่าจะมีอายุและความสัมพันธ์
ี
�
�
อานาจของอาณาจักรอยุธยา เช่น เมืองนครราชสีมา ใกล้เคียงกันนั้นได้แก่เมืองภูเขียว คอนสาร จัตุรัส และ
ี
ี
และเมืองพิษณุโลก เส้นทางท่ผ่านพื้นท่จังหวัดชัยภูม ิ บ�าเหน็จณรงค์
ั
ั
ในปัจจุบนจึงเป็นจุดยุทธศาสตร์สาคญในการเดินทาง ในยุคต้นกรุงรัตนโกสินทร์ (พ.ศ. ๒๓๒๕ -
�
ิ
ี
ื
็
่
ั
ี
ั
ื
ท่เช่อมต่อระหว่างชายขอบของอาณาจักรอยุธยากับ ๒๓๙๔) ดนแดนฝงขวาแมนาโขงหรอภาคอสานยงคงเปน
่
้
�
อาณาจักรล้านช้าง ส่วนหนึ่งของสยาม พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้า
หลังจากนั้นช่วงประมาณปี พ.ศ. ๒๒๕๐ อาณาจักร จุฬาโลกมหาราช (รัชกาลท ๑) มีพระราชประสงค์
่
ี
�
ล้านช้างเส่อมอานาจลงและแบ่งแยกออกเป็น ๓ อาณาจักร ให้ต้งหัวเมืองข้นตามบริเวณพื้นท่ทางภาคอีสาน
ั
ี
ื
ึ
ึ
�
ประกอบด้วยอาณาจักรล้านช้างหลวงพระบาง อาณาจักร โดยกาหนดให้เป็นเมืองข้นตรงต่อเมืองนครราชสีมา
�
ล้านช้างเวียงจันทน์ และอาณาจักรล้านช้างจ�าปาศักดิ์ เพื่อให้เป็นกาลังพลของเมืองนครราชสีมา พระบาท
เป็นผลให้เกิดการอพยพล้ภัยความไม่สงบของกลุ่ม สมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราชทรงโปรดเกล้าฯ
ี
คนลาวเป็นจานวนมาก เข้ามาต้งชุมชนฝั่งภาคตะวันออก ให้เจ้าเมืองนครราชสีมาเกล้ยกล่อมผู้น�าชุมชนต่างๆ ใน
ี
ั
�
ั
เฉียงเหนือของไทย แมไมปรากฏหลกฐานวามชุมชนใหม พื้นท่ ซ่งส่วนใหญ่เป็นกลุ่มคนลาวให้ไปต้งภูมิลาเนาใน
่
�
ี
ี
้
ึ
่
ั
่
ี
ี
ั
ี
ึ
ี
ท่เกิดข้นจากเหตุการณ์น้ในพื้นท่เมืองชัยภูมิ อย่างไร พื้นท่ท่สมควร เหมาะแก่การต้งชุมชนเป็นหลักแหล่ง
ี
ี
ี
ี
่
ก็ตามบ้านเมืองต่างๆ ท่เจริญข้นอยู่ในบริเวณจังหวัด ใครทสามารถชักชวนพรรคพวกไปตั้งท่อยู่เป็นหลัก
ึ
ชัยภมมาแล้วก่อนหน้านัน เป็นไปได้อย่างยงว่าได้ขน แหล่งและมีประชากรเพิ่มมากข้นจนเกิดเป็นชมชน
ึ
ิ
ิ
่
ุ
้
ึ
้
ู
ี
ตรงตออาณาจักรลานชางเวยงจันทน หากพิจารณาจาก ก็จะทรงพระกรุณาให้เป็นหัวหน้ากลุ่มผู้มีบรรดาศักด ิ ์
้
่
้
์
แผนท่แล้วจะพบว่ามีระยะทางท่ไม่ไกลกันมากนัก ต่อมา ตามแต่จะทรงพิจารณา อีกท้งยังให้มีต�าแหน่งเป็น
ั
ี
ี
ึ
อาณาจักรล้านช้างก็ได้กลายเป็นส่วนหน่งในฐานะ เจ้าเมือง มีอาณาเขตให้ปกครองดูแลและอนุญาตให้ตั้ง
�
�
รัฐประเทศราชของอาณาจักรสยามภายใต้การนาของ ญาติวงศ์ด�ารงตาแหน่งอุปราช ราชวงศ์ และราชบุตร
สมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี ซ่งเข้ายึดครองในปี พ.ศ. ๒๓๒๒ ตามธรรมเนียมการปกครองแบบอาญาสี่ของล้านช้าง
ึ
ี
แม้จะไม่มีเอกสารชั้นต้นท่กล่าวถึงการสร้างบ้าน ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก
สมุดภาพชัยภูมิ 9
