Page 13 - :: สมุดภาพชัยภูมิ ::
P. 13
้
่
�
ั
ื
่
ื
ชาวลาวในภาคอีสานให้เข้าร่วมด้วย อย่างไรก็ตาม อนจกรรม บานเมองระสาระสายเนองจากขาดหวหนาปกครอง
ิ
้
การกล่าวถึงประวัติศาสตร์ด้วยสายตาและความเข้าใจ ประมาณ พ.ศ. ๒๓๗๑ พระบาทสมเด็จพระน่งเกล้าเจ้าอยู่หัว
ั
ุ
ในความเป็นชาติแบบรัฐสมัยใหม่ในปัจจุบันนั้นมิอาจ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้นายเกตมาปกครองเป็น
สร้างความสมบูรณ์หรือความยุติธรรมให้กับผู้คนในอดีต เจ้าเมืองชัยภูมิ และตั้งให้มีบรรดาศักด์เป็นพระภักดีชุมพล
ิ
ี
�
ื
ี
และไม่ใช่เหตุท่ควรจะนามาสร้างข้อพิพาทและความ ดังปรากฏในบัญชีรายช่อเจ้าเมืองต่างๆ ท่ได้กล่าวถึง
ี
ั
ขัดแย้งในปัจจุบัน ดังน้นจึงควรมองเหตุการณ์น้ตาม พระภักดีชุมพลในปี พ.ศ. ๒๓๗๑ ดังนี้
ี
สายตาและความคิดของผู้คนในอดีตท่อาศัยอยู่ใน “เมิ่องพุทไทสง พรเสนาสงคราม เจ้าเมิ่อง
ิ
ี
์
รัฐจารีตท่เมืองเล็กต้องสวามิภกดต่อเมองท่ใหญ่กว่า เม่องภูเขียว พรไกรสิงหนาฎ เจ้าเม่อง เม่องไชยภูม
ิ
ี
ั
ื
ิ
ิ
้
ู
เพือความอย่รอดของคนในพืนท ซึงเป็นลักษณะปกติ พรภักดิชุมพล เจ้าเมิ่อง เมิ่องรัตณบุริย พรศริณ
่
่
่
ี
ในยุคสมัยรัฐจารีตของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ คอรไช เจ้าเม่อง เม่องพิมาย พรพิมาย เม่องนางรอง
ิ
ิ
ิ
ในศึกสงครามเจ้าอนุวงศ์ครั้งนี้ เจ้าอนุวงศ์จาก พญานางรอง เม่องต่ลุง พญาตลุง เม่องปัก
ิ
ิ
ิ
ิ
เมืองเวียงจันทน์ได้กรีธาทัพลงมาเพื่อหมายตีเอาชัย พรศริอัคหาด เจ้าเม่อง เม่องสิมุม พญาณริน
ื
กรุงเทพมหานคร โดยเคล่อนทัพผ่านเมืองภูเขียวที่ เจ้าเม่อง เม่องแป พญาลคอรภักด เจ้าเม่อง ขึ้นเม่อง
ิ
ิ
ิ
ิ
ิ
ี
ี
มพระยาไกรสหนาทเป็นเจ้าเมืองปกครอง ผ่านเมือง ...ณคอรราชศริมา”
ิ
่
ี
ื
ื
ี
ั
ชัยภูมิทมพระภกดชุมพลเป็นเจ้าเมองปกครอง และ นายเกตุเดมเป็นชาวเมองอยธยาบ้าน
ี
ุ
ุ
ั
ผ่านเมืองส่มุม (จัตุรัส) ท่มีพระยานรินทร์เป็นเจ้าเมือง อย่คลองสระบวกรงเก่า เคยเข้าเฝ้าพระบาทสมเดจ
ี
ู
ี
็
ปกครอง กองทพเจ้าอนุวงศ์ได้เกลยกล่อมให้เจ้าเมอง พระเจ้าอยู่หัว ทรงโปรดปรานมาก เมื่อนายเกตุได้มา
้
ี
ั
ื
ท้งสามยกทัพไปช่วยกองทัพเวียงจันทน์เพื่อไปตี ว่าราชการปกครองในต�าแหน่งเจ้าเมืองชัยภูมิแล้วน้น
ั
ั
กรุงเทพมหานคร แต่พระยาไกรสีหนาท เจ้าเมืองภูเขียว ได้พิจารณาเห็นว่าท่ตั้งเมืองชัยภูมิไม่เหมาะสม จึงได้
ี
ี
และพระภักดีชุมพล (แล) เจ้าเมืองชัยภูมิต่างม ย้ายมาตั้งท่แห่งใหม่ทางทิศตะวันออกของเมืองอยู่ท ่ ี
ี
ความจงรักภักดีต่อพระมหากษัตริย์สยามจึงไม่ยอม “บ้านโนนปอปิด” (บ้านหนองบัว บ้านเมืองเก่า
ั
ิ
ู
เข้าร่วมกับกองทัพเจ้าอนุวงศ์แห่งเมืองเวียงจันทน์ เป็น เขตเทศบาลเมองชยภมในปัจจุบน) และได้เกบ
็
ั
ื
�
เหตุให้ถูกควบคุมตัวพร้อมกับชาวบ้านไปตามรายทาง ส่วยทองคาและผ้าไหมเป็นราชบรรณาการส่ง
�
ึ
โดยถูกกวาดต้อนนาตัวข้นไปยังค่ายทัพทหารของ กรุงเทพมหานคร พระภักดีชุมพล (เกตุ) รับราชการเจ้า
�
ั
ี
ี
เจ้าอนุวงศ์เวียงจันทน์ท่ต้งอยู่ท่เมืองหนองบัวลาภ เมืองชัยภูมิมาเป็นระยะเวลา ๑๗ ปี ก็ถึงแก่อนิจกรรม
ู
เป็นข้อสันนิษฐานได้ว่า พระยาไกรสีหนาท เจ้าเมืองภูเขียว ต่อจากนั้นมาปี พ.ศ. ๒๓๘๘ พระบาทสมเด็จ
ั
ี
และพระภักดชุมพล (แล) เจ้าเมืองชัยภม ถูกนาตัว พระเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ต้งหลวงปลัด
�
ู
ิ
่
ิ
ไปประหารชีวตทค่ายหนองบวลาภตามบันทึก (เบ้ยว) กรมการเมืองชัยภูมิเป็นพระภักดีชุมพล ในต�าแหน่ง
ี
ั
ี
ู
�
จดหมายเหตุรัชกาลที่ ๓ ราชการทัพเมืองเวียงจันทน์ เจ้าเมืองสืบต่อมา ในระยะน้การครองชีพของราษฎร
ี
ี
ถือว่าวีรกรรมในคร้งน้นเป็นท่มาของการยกย่อง ฝืดเคืองมาก แต่ก็ประคับประคองกันเรื่อยมา จนกระทั่ง
ั
ั
ี
พระยาไกรสีหนาท เจ้าเมืองภูเขียว และชาวเมือง พระภักดีชุมพล (เบ้ยว) รับราชการเจ้าเมืองชัยภูมิ
ู
ั
ชยภมยกย่องพระภกดชมพลเป็น “เจ้าพ่อพญาแล” มาเป็นระยะเวลา ๑๘ ปี ก็ถึงแก่อนิจกรรม ต่อมาเกิด
ุ
ิ
ั
ี
ึ
ชาวเมืองได้ร่วมแรงร่วมใจกันสร้างศาลเพียงตาข้น วิกฤตข้าวยากหมากแพง บ้านเมืองระส�่าระสาย ผู้คน
ี
่
้
ี
ี
ี
ใต้ต้นหว้าใหญ่ไว้เป็นท่ระลึก ณ บริเวณพื้นท่ริมฝั่ง ต่างอพยพย้ายออกไปประกอบอาชพในพืนทต่างๆ
หนองปลาเฒ่า เรียกสถานท่แห่งนี้ว่า “ศาลเจ้าพ่อ ในช่วงผลัดแผ่นดิน
ี
ี
พญาแล” เพื่อเป็นท่ระลึกนึกถึง และเคารพสักการะ ถึงรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้า
บูชาของผู้คนสืบมาจนถึงปัจจุบัน เจ้าอยู่หัว (รัชกาลที ๔) ใน พ.ศ. ๒๔๐๖ พระยา
่
ื
เม่อพระภักดีชุมพล (แล) เจ้าเมืองชัยภูมิถึงแก่ ก�าแหงสงคราม (เมฆ) ผู้ว่าราชการเมืองนครราชสีมา ได้
สมุดภาพชัยภูมิ 11
