Page 10 - :: สมุดภาพอุบลราชธานี ::
P. 10
ึ
ี
�
ื
�
ี
ู
ลงความเห็นกันว่า ให้ยกกาลังไปกาจัดเสียแล้วยกเช้อ ให้เตรยมตัวเข้าตีปล้นค่ายข้าศก กองทัพเวยงจันทน์ถกต ี
ึ
ึ
พระวงศ์องค์ใดองค์หน่งข้นครองราชสมบัติแทน พระตา เวลาหลับไม่ทันรู้ตัวก็แตกหนีข้ามโขงกลับไป พระเจ้าสิริบุญสาร
ิ
ี
่
ไม่เห็นด้วยจะเป็นการเขียนด้วยมือ ลบด้วยเท้า คนท ทรงทราบก็ย่งพิโรธมาก ส่งให้เอาตัวแม่ทัพทั้งสองไปประหาร
ั
ไม่ร้จะเหนว่าเราคิดชิงเอาราชสมบัติเสียเอง อีกอย่างหน่ง ชีวิต ขุนนางผู้ใหญ่ทูลขอไว้ให้ท�าการแก้ตัวใหม่ เพี้ยเมืองแสน
ู
ึ
็
้
่
่
ี
็
้
ี
ถาพลาดทาเสยทพวกเราจะตายเปลา ขาพเจ้าเหนวาบานเรา เพี้ยเมืองจันทน์จึงรวบรวมไพล่พลยกตามพระวอไปอีก
้
่
ื
ยังมี ให้พวกเราพากันกลับไปอยู่หนองบัวลุ่มภูดีกว่า ฝ่ายพระวอเม่อตีกองทัพเวียงจันทน์แตก เก็บได้
้
้
่
พระวอพระตามญาติพีน้องทใกลชิดเวลานนหลายคน เคร่องศาสตราวุธแล้ว จึงยกกองทัพตามกองครัวไปในคืน
ี
่
ั
ื
ี
คือ หลวงราชโภชนัย, ท้าวนาม, ท้าวชม, ท้าวเชียง, ท้าวสูน, วันนั้น ไปถึงช่องข้าวสาร อันเป็นช่องแคบระหว่างภูเขา จึงหยุด
และมีทหารที่ส�าคัญ ๆ อีก คือ แก้วท้ายช้าง, เชียงเสือ, เพี้ย อยู่เตรียมการตีสกัดทัพเวียงจันทน์ท่ติดตามมาโดยแบ่งก�าลัง
ี
ึ
พรหมโลก, เพี้ยพบบ่หน, พลอาสา, ซ่งท่านเหล่านี้ล้วนแต่ เป็น ๓ กอง ให้ท้าวนาม เชียงเสือคุมกองหนึ่งยกล่วงหน้า
้
มีฝีมือและกล้าหาญ ประกอบด้วยวิทยาอาคมสามารถต่อสู้ ไปซุ่มอย่ปากทางด้านหน้า ให้หลวงราชโภชนย เพียพรหมโลก
ู
ั
ข้าศึกซ่งมีจ�านวนมากด้วยเพลงดาบและอาวุธทุกอย่าง คุมกองหนงไปตงอย่ฟากทางข้างหนง ส่วนพระวอ แก้วท้ายช้าง
่
ั
้
ึ
ู
ึ
ึ
่
ึ
ส่วนไพร่พลที่ยังอยู่หนองบัวลุ่มภูก็มีมาก คุมกองหน่งไปซุ่มอยู่ฟากทางอีกข้างหน่ง ต่างนัดหมาย
ึ
ี
ิ
ุ
ั
พระตาน้นมีบตรชายหญง ๗ คน คือ นางอุสา, นางสกา, ให้ฟังเสียงพลุสัญญาณ
นางแสนสีชาติ, นางแพงแสน, ท้าวค�าผง, ท้าวทิดพรหม, ท้าว เพี้ยเมืองแสน เพี้ยเมืองจันทน์ก็รีบเร่งเดินกองทัพ
ั
�
ฝ่ายหน้า (ท้าวฝ่ายหน้าบางตานานว่า เป็นลูกนางอุสาบุตรคนโต ตามมา เมื่อกองทัพล่วงเข้าไปในช่องแคบก็ถูกรุมตีท้งสาม
ี
ั
ั
ของพระตา) ส่วนพระวอ มีบุตรชายหญิง ๘ คน คือ ท้าวก�่า, ด้านไม่ทนรู้ตัว ทหารเวยงจันทน์ล้มตายเป็นอนมาก แม่ทัพ
นางปทุมมา, นางต่อนแก้ว, ท้าวเสน, ท้าวเครือ, ท้าวลาด, ทั้งสองตายในที่รบ ไพร่พลที่เหลือก็หลบหนี หนีไม่ทันก็วาง
ู
นางปัดทา, ท้าวฮด บตรชายทเป็นผ้ใหญ่กได้เป็นกาลงของ อาวุธอ่อนน้อม พระวอสั่งให้เก็บศาสตราอาวุธ เสบียงอาหาร
็
�
�
ั
ุ
่
ี
ท่านเหล่านั้นทุกคน เมื่อตกลงใจพร้อมกันที่จะกลับหนองบัว พร้อมทั้งเชลยแล้วเดินทางตามกองครัวไป
่
ุ
ื
�
�
ลมภแลว พระตาจึงจัดกาลังพลเป็น ๒ ทัพ ให้พระวอน้องชาย ฝ่ายพระตาเม่อนากองครัวรอนแรมมาตามระยะ
ู
้
เป็นทัพหลัง ให้หลวงราชโภชนัย แก้วท้ายช้าง เชียงเสือ ทางเป็นเวลาหลายวันก็มาถึงเมืองหนองบัวลุ่มภู ประชาชน
เพี้ยพรหมโลก ท้าวนาม เป็นผู้ช่วย อีกกองหนึ่งให้ท้าวเชียง ชาวหนองบัวลุ่มภูต่างก็ออกมาต้อนรับด้วยความยินดีท่วกัน
ั
ั
้
่
ท้าวชม เพียพบบ่หน เป็นกองป้องกนไปพร้อมกบกองครว ส่วนพระวอนันเมือยกทพมาถึงหนองบัวล่มภก็เล่าเหตุการณ์
ุ
ู
ั
้
ั
ั
ึ
ี
ั
ซ่งพระตาเป็นผู้ควบคุม และให้ป่าวประกาศให้ราษฎรท้งหลาย ท่ได้ต่อสู้ข้าศึกให้พระตาฟังโดยตลอด พระตายินดีส่งให้เอา
ั
ผู้ใดสมัครไปด้วยก็ให้เตรียมบรรทุกข้าวของใส่โคต่างล้อเกวียน ทรัพย์ส่งของออกปูนบ�าเหน็จรางวัลแก่แม่ทัพนายกอง
ิ
ให้แล้วเสร็จภายใน ๓ วัน ถ้าผู้ใดไม่สมัครไปด้วยก็ตามใจ ตลอดถึงไพร่พลก็ได้รับแจกโดยทั่วถึงกัน แล้วจึงแบ่งไพร่พล
ื
ื
ี
ั
พวกชาวบ้านราษฎรท้งหลายเม่อได้ทราบเร่องต่างก็ยินด ให้หลวงราชโภชนัย ท้าวชม ยกไปตั้งอยู่บ้านผ้าขาว - พันนา
ื
สมครไปด้วยเป็นอันมาก เม่อเตรียมบรรทุกข้าวของเสร็จแล้ว ให้ท้าวนามไปอยู่ภูเวียง ท้าวเชียงท้าวสูนไปอยู่ภูเขียว ส่วน
ั
ี
พระตาก็ส่งเคล่อนย้ายกองครัวออกเดินไปก่อน ฝ่ายพระวรราชภักด พระวอพระตาไปอยู่หนองบัวลุ่มภู ให้ท�าคูทาค่ายด้วยเสาไม้แก่น
ื
�
ั
ั
ั
ื
ั
เม่อกองครวยกไปแล้วได้ปรึกษากนในการป้องกนทัพเวียงจันทน์ อย่างมั่นคง สร้างเป็นเมืองใหม่ให้นามว่า “นครเขื่อนขันธ์
ที่ติดตามมา ให้หลวงราชโภชนัย ท้าวนาม เชียงเสือ คุมพล กาบแก้วบัวบาน” ยกพระตาเป็นเจ้าครองเมือง พระวอเป็น
ึ
ั
ึ
ั
พันหน่งยกไปตั้งซุ่มอย่ในป่าใกล้ท่าข้ามโขงแห่งหน่ง แล้วแต่ง อุปราช ส�าเร็จราชการสิทธิขาดท้งทหารพลเรือน และต้งท้าวเพี้ย
ู
ให้ทหารไปคอยสืบเหตุการณ์ทางเวียงจันทน์เสมอ กรม เวียง วัง คลัง นา ครบทุกต�าแหน่ง
ั
ื
ฝ่ายพระเจ้าสิริบุญสารทางเมืองเวียงจันทน์เห็นว่า เม่อพระเจ้าสิริบุญสารรู้ว่าพระวอพระตาไปตั้งม่นอยู่
ั
พระวอพระตาพากันกวาดต้อนครอบครัวอพยพไปเช่นนั้น หนองบัวลุ่มภู ก็ส่งให้ยกกองทัพตามไปตีเมืองนครเข่อนขันธ์
ื
ก็พิโรธ รับส่งให้เพี้ยเมืองแสน เพี้ยเมืองจันทน์คุมไพร่พล กาบแก้วบัวบานอีก ก็เอาชนะไม่ได้ แตกกลับคืนไป ได้แต่ง
ั
ประมาณ ๔,๐๐๐ คนยกทัพติดตามไปจับพระวอพระตา และ กองทัพไปรบทุกปี ต่อสู้กันอยู่ถึง ๓ ปี ฝ่ายพระวอพระตาคิดจะ
กวาดต้อนไพร่พลคืนมาให้ได้ เอาชนะกองทัพนครเวียงจันทน์ให้ได้ จึงแต่งให้หลวงราชโภชนัย
ส่วนพระวอเม่อสืบทราบว่ากองทัพเวียงจันทน์ยกทัพ คุมเครื่องบรรณาการข้นไปอังวะ ขอกองทัพพม่ามาช่วยต ี
ื
ึ
้
ข้ามน�าโขงมาแล้ว จึงให้ทหารไปแจ้งแก่หลวงราชโภชนัย เวียงจันทน์ พระเจ้ากรุงอังวะให้หม่องละแงะ เป็นแม่ทัพยกมา
8 สมุดภาพอุบลราชธานี
