Page 7 - •-- สมุดภาพกำแพงเพชร --•
P. 7
คำ�นำ�
ื
ิ
ี
เป็นเร่องน่�ยินดีย่งท่จังหวัดกำ�แพงเพชร พระบ�ทสมเด็จพระจอมเกล้�เจ้�อยู่หัว เมื่อยังทรงผนวช
โดยก�รนำ�ของน�ยเช�วลิตร แสงอุทัย ผู้ว่�ร�ชก�ร ก็เคยเสด็จ (ดูหนังสือชื่อ วชิรญ�ณ เล่ม ๒ ฉบับที่ ๘ จ.ศ.
จังหวัดกำ�แพงเพชรสนับสนุนก�รพิมพ์หนังสือสมุดภ�พ ๑๒๔๗ หน้� ๑๑๗)
กำ�แพงเพชร ซึ่งยังไม่เคยมีก�รจัดพิมพ์ม�ก่อน ที่ผ่�นม� กำ�แพงเพชรเป็นเมืองท่มีคว�มสงบ น่�อยู่
ี
ี
ี
ั
ี
หนังสือท่พบเห็นส่วนใหญ่มักเป็นหนังสือรวมข้อเขียน ภูมิประเทศมีท้งท่ร�บและป่�เข� สถ�นที่ท่องเท่ยวท�ง
ี
้
ตัวภ�พเป็นเพียงส่วนประกอบ ชัดบ้�งไม่ชัดบ้�ง เล็กบ้�ง ธรรมช�ติท่มีช่อเสียงได้แก่อุทย�นแห่งช�ตินำ�ตกคลองล�น
ื
ี
ใหญ่บ้�ง แม้แต่แผนท่บ�งทีก็เลอะเลือนหรือเล็กม�กจน น�ตกคลองน�ไหลหรือน�ตกป�งคว�ย อุทย�นแห่งช�ติ
ำ
ำ
้
้
้
ำ
ต้องเพ่ง คลองวังเจ้� อุทย�นแห่งช�ติแม่วงก์ ท่ตั้งของยอดเข�
ี
ี
ื
้
ก�รจัดพิมพ์สมุดภ�พเป็นเร่องหนึ่งท่จังหวัด โมโกจู บ่อนำ�สีฟ้� บ่อน�พุพระร่วง เป็นต้น
ำ
้
ต่�งๆ ต้องให้คว�มสนใจ เพร�ะภ�พเป็นเคร่องยืนยน แม่นำ�สำ�คัญท่ไหลผ่�นตัวเมืองคือแม่นำ�ปิง ซึ่ง
ื
ั
ี
้
้
หลักฐ�นต่�งๆ ได้ดี ตัวหนังสือไม่ส�ม�รถพรรณน� ไหลลงไปจนถึงนครสวรรค์ รวมกับแม่น�น่�น กล�ยเป็น
้
ำ
ี
้
้
ี
หน้�ต�รูปร่�งผู้คนได้ถี่ถ้วนเหมือนภ�พ ภ�พเหล่�น้อยู่ แม่นำ�เจ้�พระย� สองฝั่งแม่นำ�ปิงมีห�ดทร�ยท่สวยง�ม
ี
ู
้
ั
ั
่
่
กระจัดกระจ�ยต�มสถ�นท่ร�ชก�ร วัดว�อ�ร�ม และบ้�น เช่นเดียวกบท�งจังหวดต�กซึงอย่เหนอขนไป เมือครัง
ึ
้
ื
เรือนร้�นค้� ห�กไม่มีก�รรวบรวมไว้ ก็จะมีแต่สูญห�ย พระบ�ทสมเด็จพระจุลจอมเกล้�เจ้�อยู่หัว รัชก�ลที่ ๕
ำ
้
ถูกไฟไหม้ น�ท่วมอยู่เสมอ ที่มีน้อยอยู่แล้ว ก็ยิ่งน้อยลง เสด็จประพ�สต้น พ.ศ. ๒๔๔๙ ผ่�นพยุหะคีรี นครสวรรค์
ไปอีกจนน่�ใจห�ย ข้นไปถึงแดนกำ�แพงเพชร ได้ทรงถ่�ยรูปทิวทัศน์แถบน้น
ึ
ั
ื
่
ั
ำ
ึ
ี
ู
ิ
เมอท�งจังหวดได้มอบหม�ยให้คณะท�ง�นช่วย ไว้หล�ยรป กับเขยนถงกำ�แพงเพชรยืดย�วหล�ยสบหน้�
จัดทำ�หนังสือปกแข็งหน�ประม�ณ ๒๔๐ หน้� ใน พ.ศ. แสดงว่�ทรงสนพระทัยพื้นท่แถบกำ�แพงเพชรม�ก เช่น
ี
๒๕๖๕ คณะทำ�ง�นได้ลงมือออกง�นสน�มทันที เริ่มจ�ก ทรงกล่�วถึงคนผมแดงบ้�นแสนตอ หรือข�ณุวรลักษบุร ี
ก�รประส�นง�นกับท�งจังหวัด น�ยอำ�เภอ กำ�นัน ผู้ใหญ่ ว่�มีผมแดงอย่�งอ่อนหรือเหลืองอย่�งแก่ สืบเชื้อส�ยกัน
ั
ี
บ้�น เจ้�อ�ว�ส และผู้นำ�ชุมชน เพื่อนัดแนะให้ช่วยกัน ม�จ�กเวียงจันทน์ (เดี๋ยวน้ลูกหล�นก็ยังมีผมเช่นน้น)
รวบรวมภ�พถ่�ยข�วดำ�ยุคปู่ย่�ต�ย�ยหรือยุคประม�ณ ทรงถ่�ยภ�พเรือห�งแมงป่องและผู้ต�มเสด็จที่ช�ยห�ด
๕๐ ปีขึ้นไปไว้ก่อน แล้วคณะทำ�ง�นจึงพ�ช่�งถ่�ยรูปมือ แม่ล�ด (เสวยใต้ต้นไผ่) ห�ดบ�งแขม (ภ�พทรงนังบน
่
อ�ชีพเดินท�งไปก็อปปี้ภ�พกันเดี๋ยวนั้น ส่งคืนเดี๋ยวนั้น ขอนไม้) วังน�งร้�ง
มีก�รสอบถ�มชื่อเจ้�ของภ�พ พร้อมร�ยละเอียด เม่อเสด็จเข้�เมองกำ�แพงเพชร ก็ทรงพรรณน�
ื
ื
ในตัวภ�พ เพื่อนำ�ม�ทำ�คำ�บรรย�ยและลงชื่อเจ้�ของภ�พ เรื่องกำ�แพงและตัวเมืองกำ�แพงเพชรไว้อย่�งยืดย�ว
ไว้เป็นหลักฐ�นและเป็นก�รให้เกียรติเจ้�ของข้อมูล ภ�พ พร้อมรูปถ่�ยหล�ยสิบรูป เพร�ะกำ�แพงเพชรเป็นเมือง
ที่คัดเลือกม�ตีพิมพ์จะเน้นภ�พที่คมชัด บ่งบอกเรื่องร�ว โบร�ณ มีกำ�แพงสูงใหญ่และย�วเหลืออยู่ม�ก ภ�ยในมี
ี
ำ
ต่�งๆ ม�กพอสมควร ในก�รน้คณะจัดท�จะแบ่งหมวด วัดเก่�แก่ท่สร้�งด้วยศิล�แลงม�กม�ยเพร�ะใต้ดินเป็น
ี
หมู่ต�มคว�มเหม�ะสม ร�ยละเอียดในก�รทำ�ง�นจะอยู่ ศิล�แลง ปัจจุบันบริเวณนี้เรียกว่�อุทย�นประวัติศ�สตร์
ในหม�ยเหตุก�รทำ�ง�นท�งด้�นหลัง กำ�แพงเพชร มีเจ้�หน้�ท่ดูแลท้งในเขตกำ�แพงเมืองและ
ี
ั
กำ�แพงเพชร หรือช�กังร�วในอดีต ตั้งอยู่ท�งตอน นอกเขตกำ�แพงเมืองที่เรียกว่�เขตอรัญญิก ตัวอุทย�นได้
่
เหนือของจังหวัดนครสวรรค์ ท�งซ้�ยหรือท�งทิศตะวันตก รับก�รยกย่องให้เป็นมรดกโลกท�งวฒนธรรมเมือ พ.ศ.
ั
มีอ�ณ�เขตติดต่อกับจังหวัดต�ก ท�งเหนือติดต่อกับ ๒๕๓๔
จังหวัดสุโขทัย ท�งขว�หรือท�งทิศตะวันออกติดต่อกับ ทรงถ่�ยรูปผู้ดีและคนง�มเมืองกำ�แพงเพชร
จังหวัดพิษณุโลกและพิจิตร จะเห็นว่�ทุกเมืองล้วนมีชื่อ ถ่�ยภ�พเชิงเทิน กำ�แพงเมือง ป้อม ถนนพระร่วง อย่�ง
เสียงท�งประวัติศ�สตร์ มีก�รติดต่อสัมพันธ์กันอย่�ง เพลิดเพลิน จ�กนั้นจึงเสด็จประพ�สบ้�นพะโป้ พ่อค้�ไม้
่
ำ
ย�วน�นไม่ต�กว่� ๗๐๐-๘๐๐ ปี พระมห�กษัตริย์สมัย ที่คลองสวนหม�ก ในเขตเมืองนครชุม แล้วจึงเสด็จทอด
โบร�ณเช่นกรุงสุโขทัย จนถึงยุคกรุงรัตนโกสินทร์ เช่น พระเนตรวัดพระบรมธ�ตุนครชุม ท่แซงพอ หรือพญ�ตะก่�
ี
สมุดภาพก�าแพงเพชร 5
