Page 9 - :: สมุดภาพภูเก็ต ::
P. 9
พื�นภูมิเมืองภูเก็ต
ผู้ศิ.นันัที่พิรั้ อย้่มั�งม่
เกาะภูเก็ต หรือจังหวัดภูเก็ต ฉายาไข่มุกแห่ง ว่าอาจมีการเปลี�ยนการส่ะกดคำาภายหลังจากที�
อันดามัน เป็นเกาะที�มีความน่าส่นใจทั�งในด�านธิรรมชาติ เปลี�ยนแปลงการปกครอง พ.ศ.๒๔๗๕ พร�อมกับเปลี�ยน
ตลอดจนภูมิหลังทางประวัติศาส่ตร์ยาวนานและวัฒินธิรรม รูปแบบการปกครองเป็นแบบจังหวัดแล�วก็เป็นได�
ที�เกิดการผู้ส่มผู้ส่านอย่างหลากหลายจากกลุ่มชาติพันธิุ์ ภูมิหลังของผูู้�คนในอาณาบริเวณฝ่ั�งทะเลอันดามัน
ต่างๆ ที�เข�ามาตั�งรกราก ก่อนจะเป็นส่วรรค์ของนักท่องเที�ยว เริ�มปรากฏการเข�ามาตั�งถิ�นฐานของผูู้�คนในพื�นที�ใกล�เคียง
ในปัจจุบัน กับภูเก็ต เช่น บริเวณอ่าวพังงาและบริเวณจังหวัดกระบี�
ภูเก็ต หรือภูเก็จ อันเป็นนามของจังหวัดส่ำาคัญ พบหลักฐานการอยู่อาศัยตั�งแต่ยุคก่อนประวัติศาส่ตร์
ทางภาคใต�ฝ่ั�งตะวันตกที�ในอดีตอุดมด�วยทรัพยากร ตามเทือกเขาหินปูน ปรากฏหลักฐานทั�งภาพวาด
ธิรรมชาติอย่างแร่ดีบุก ก่อนจะอุดมด�วยทรัพยากรทาง บนผู้นังถำ�า เศษ์เปลือกหอย เศษ์กระดูกส่ัตว์ และภาชนะ
การท่องเที�ยวในยุคปัจจุบัน ความน่าส่นใจของจังหวัดนี� ดินเผู้ายุคก่อนประวัติศาส่ตร์ แส่ดงถึงความส่ืบเนื�องยาว
คงเริ�มต�นจากชื�อซึ�งมีการส่ะกดถึงส่องแบบ ใช�ทั�ง “ต” นานของผูู้�คนในบริเวณนี�
และ “จ” แบบที�ส่ะกดเป็น ภูเก็จ อาจเป็นคำาเก่าที� จนกระทั�งราว พ.ศ. ๗๐๐ ปรากฏชื�อในหนังส่ือ
ปรากฏหลักฐานในเอกส่ารจัดหมายัเหติุเมืองถลัาง ภูมิศาส่ตร์ของปโตเลมีกล่าวถึงการเดินทางจากสุ่วรรณภูมิ
ในปี พ.ศ. ๒๓๒๘ ที�ท�าวเทพกระษ์ัตรีมีไปถึงกัปตัน ไปแหลมมลายูซึ�งนักเดินเรือจะต�องเดินทางผู้่านแหลม
ฟ้รานซิส่ ไลท์ พ่อค�าและกงสุ่ลอังกฤษ์ที�ปีนัง และมี จังซีลอน (Junk Ceylon) ก่อน และยังมีชาวต่างชาติเรียก
การใช�ในส่มัยรัชกาลที� ๕ จากพระราชหัตถเลขาเรื�อง บริเวณแหลมดังกล่าวในชื�อคล�ายกัน เช่น เซลังอูจัง
จดหมายเหตุประพาส่หัวเมืองปักษ์์ใต� ร.ศ. ๑๒๘ (Sylon Ujong) และเซลัง (Sylon) โดยคำาว่า Junk หรือ
(พ.ศ. ๒๔๕๒) ของพระบาทส่มเด็จพระมงกุฎเกล�า Jang ส่ันนิษ์ฐานว่ามาจากคำาท�องถิ�นคือ Ujung หรืออุยัง
เจ�าอยู่หัว เมื�อครั�งดำารงพระอิส่ริยยศเป็นส่มเด็จ แปลว่า ปลายสุ่ด หรือแหลม ส่่วนคำา Cylon ซึ�งบริเวณนี�
พระบรมโอรส่าธิิราช เจ�าฟ้้ามหาวชิราวุธิ ส่ยามมกุฎ เคยเป็นแหลมมาก่อนที�จะถูกกระบวนการกัดเซาะของ
ราชกุมาร ซึ�งทรงเรียกว่า “มณฑ์ลภูเก็จ” นอกจากนี� นำ�าทะเลทำาให�ส่่วนที�เป็นแหลมขาดจากแผู้่นดินใหญ่
ยังมีการใช�ชื�อภูเก็จในหลักฐานทางราชการอื�นๆ เช่น ก่อนกลายเป็นเกาะ ส่่วนคำา Cylon, Sylan หรือ Sylon
เครื�องบินประจำามณฑ์ล ตราประทับประจำามณฑ์ล เป็นต�น เป็นชื�อเกาะ อาจมาจากคำา ลาแล หมายถึง หญ�าคา
การใช�คำา ภูเก็จ อาจส่ะท�อนลักษ์ณะทางภูมิศาส่ตร์ หรือคำาว่า ส่ิแร แปลว่า พลู อันเป็นภาษ์าพื�นเมืองของ
ของเกาะภูเก็ตที�มีภูเขาตรงบริเวณกลางเกาะ พิจารณา ชาวเลที�อยู่บริเวณนี�มาก่อน
จากตำาแหน่งราชทินนามของพระยาเพชรคีรีศรีพิชัย คำาว่า Cylon, Sylan หรือ Sylon ยังเป็น
ส่งครามรามคำาแหง เจ�าเมืองภูเก็ตในส่มัยรัชกาลที� ๑ ต�นเค�าของคำาว่า ถลาง ซึ�งเป็นชื�อดั�งเดิมของคำาที�ใช�เรียก
ที�มีความหมายว่า ผูู้�ครองเมืองภูเขาแก�ว ซึ�งคำาว่า เก็จ เกาะภูเก็ต ปรากฏหลักฐานช่วงต�นรัตนโกส่ินทร์
มีความหมายตามพจนานุกรมฉบับราชบัณฑ์ิตยส่ถาน ราวรัชกาลที� ๓ ส่ังฆราชปาลเลกัวซ์ ชาวฝ่รั�งเศส่ได�เขียน
พ.ศ. ๒๕๕๔ เป็นคำานามหมายถึง แก�วประดับ หนังส่ือเกี�ยวกับเมืองถลางและแผู้นที�ประเทศไทยโดย
เมื�อประกอบกับคำาว่า ภู ที�หมายถึง แผู้่นดิน หรือภูเขา เรียกชื�อเกาะแห่งนี�ว่า Xalang or Salang หมายถึง ส่ลาง
ก็จะหมายถึงภูเขาแก�ว ตามความหมายของราชทินนาม หรือถลาง อีกทั�งเอกส่ารของไทยช่วงเวลาใกล�เคียงกัน
ดังกล่าว อย่างไรก็ดี การใช�นาม ภูเก็ต ที�ปรากฏใน คือ จดหมายเหตุเมืองถลาง ซึ�งมีไปถึงกัปตันฟ้รานซิส่
ปัจจุบันยังไม่พบว่ามีการเปลี�ยนไปใช�เมื�อใด แต่ส่ันนิษ์ฐาน ไลท์ ช่วง พ.ศ. ๒๓๒๐ - ๒๓๒๕ ปรากฏชื�อเมืองถลาง
สืมุดภาพิภ้เก็ต 7
